Επίθεση στην Ειδομένη – Μόνο κατά των προσφύγων;

του Γιώργου Τσιάκαλου *

Μιλώντας την Πέμπτη στην Ένωση Εκπαιδευτικών Εικαστικών Μαθημάτων επέμενα στην ανάγνωση του πίνακα «Οι λύκοι. Βαλκανικός πόλεμος» του Franz Marc, και σε σχέση μ’ αυτόν τον πίνακα εξομολογήθηκα, για πρώτη φορά δημόσια, τον έντονο φόβο μου ότι ο κίνδυνος ενός πολέμου στην περιοχή μας είναι πολύ πιθανός, εάν οι Ευρωπαϊκές χώρες –μαζί και η Ελλάδα- επιμείνουν στην σημερινή πολιτική τους απέναντι στους πρόσφυγες. Σήμερα έζησα τον τρόπο με τον οποίον αυτό μπορεί να συμβεί. Μια σπίθα μόνον χρειάζεται.

Νεαροί πρόσφυγες στην Ειδομένη έβγαλαν την αγανάκτηση και το μίσος τους ενάντια στον φράχτη. Ρίχνοντας κουβέρτες επάνω του σε κάποια σημεία, τράβηξαν το σύρμα του ΝΑΤΟ και κατάφεραν σε ένα τμήμα ν’ ανοίξουν μια τρύπα πλάτους περίπου δύο μέτρων. Βεβαίως, καθώς ο φράχτης είναι διπλός, η τρύπα στον πρώτο, εξωτερικό, φράχτη δε σήμαινε και ανοιχτή είσοδο.
Συμβολική, λοιπόν, η πράξη, και δε νομίζω ότι υπήρξε έστω και ένας από τους συμμετέχοντες πρόσφυγες που το έβλεπε διαφορετικά. Οι συμβολισμοί όμως στην εποχή μας έχουν δύναμη, και όταν χρησιμοποιούνται από τους αδύναμους αντικατοπτρίζουν οράματα για τα οποία οι ίδιοι αισθάνονται ότι αξίζει ν’ αγωνιστούν. Γι’ αυτό οι εκάστοτε ισχυροί απαντούν σε τέτοιους συμβολισμούς με απίστευτη βία, σαν να πρόκειται κιόλας για την αποφασιστική μάχη ενός πολέμου επιβίωσης. Έτσι έγινε σήμερα και στην Ειδομένη.
«Αστυνομία» έγραφε στις ασπίδες των πεζικάριων που κινούνταν από την άλλη μεριά των συνόρων μας, και το ίδιο αναγραφόταν στα τεθωρακισμένα άρματα που τους συνόδευαν. Όμως στρατιωτική προέλαση ήταν, και επίδειξη στρατιωτικής δύναμης. Η εικόνα φαινόταν να έρχεται από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά ταυτόχρονα φαινόταν να έρχεται από το μέλλον. Σαν ρουκέτες ανέβαιναν στον ουρανό τα ασφυξιογόνα και δακρυγόνα, διέγραφαν μια τροχιά εκατοντάδων μέτρων και έπεφταν βαθιά μέσα στο ελληνικό έδαφος. Σε πολλά μέρη ο φράχτης δεν φαινόταν πια, προπέτασμα καπνού τον κάλυπτε. Κι εκεί που περίμενε κανείς να σταματήσουν –κίνδυνος ούτε στο μυαλό του πιο ευφάνταστου κινδυνολόγου δεν μπορούσε να υπάρχει- τα ασφυξιογόνα άρχισαν να πέφτουν και μέσα στις σκηνές.
Οι γιατροί δεν προλάβαιναν να μεταφέρουν και να περιθάλπουν τους ανθρώπους που ασφυκτιούσαν –ανάμεσά τους ηλικιωμένες γυναίκες και μικρά παιδιά. Και οι Έλληνες αστυνομικοί, που είχαν βάρδια στις γραμμές του τρένου, απροστάτευτοι κι αυτοί απέναντι στα δακρυγόνα που αδιάκριτα ρίχνονταν από την άλλη μεριά των συνόρων προσπαθούσαν να καλύψουν τα πρόσωπά τους με μαντήλια.
Και μετά ήρθαν οι πλαστικές σφαίρες ποικίλων διαμετρημάτων. Ριγμένες όχι σ’ ένα πλήθος, όπως συνήθως συμβαίνει με στόχο τον εκφοβισμό, αλλά ριγμένες με στόχο μεμονωμένα άτομα που κινούνταν πολλές δεκάδες μέτρα μακριά.
Πολλά τα θύματα. Κι ανάμεσά τους αυτό που συνηθίσαμε να ονομάζουμε «εθνική κυριαρχία». Υπάρχει; Το ελικόπτερο της γειτονικής χώρας προσγειώνεται στις 2 μ.μ. πίσω από τα σύνορα, κατεβάζει ενισχύσεις, και όταν απογειώνεται πάλι, κάνει τη στροφή του μπαίνοντας και πετώντας μέσα στον ελληνικό εναέριο χώρο. Προφανώς τα σύνορα υπάρχουν μόνον για τους ξεριζωμένους της γης, όχι για τα στρατιωτικά ελικόπτερα που τους καταδιώκουν. Αντίθετα, για τα ελικόπτερα, τα ασφυξιογόνα, τα δακρυγόνα και τις πλαστικές σφαίρες ισχύει η διεθνής αλληλεγγύη των κρατών που, πέραν από οποιαδήποτε διαφορά τους, ενωμένα πια πολεμούν ενάντια στους φτωχούς και στους πρόσφυγες.
Ήμουν και προχθές στην Ειδομένη. Με υπερηφάνεια η Σαχινά, ένα εννιάχρονο κοριτσάκι από τις κουρδικές περιοχές της Συρίας, μου έδειξε τις ζωγραφιές του. Ένα ολόκληρο ημερολόγιο. Τις φωτογραφήσαμε και φωτογραφηθήκαμε μαζί. Και μετά προέκυψε μια μεγάλη παρέα από παιδιά. My friend, come, no, go, ευχαριστώ, έλα ήταν οι κοινές μας λέξεις, και μαζί με τα ονόματά μας και με επιφωνήματα, μορφασμούς, και νοήματα δημιούργησαν ένα θησαυρό που μας έκανε να μπορούμε να παίζουμε και να γελούμε σαν να μην υπήρχαν σύνορα, ούτε αυτό που είναι η Ειδομένη εδώ και μήνες. Ο Γερμανός βουλευτής, που μαζί πορευτήκαμε αυτές τις μέρες, φωτογράφισε τα παιχνίδια μας χωρίς ούτε μια στιγμή να το αντιληφθούμε. Τι μας ένοιαζε;
Σήμερα είδαμε τα ίδια παιδιά. Κλαμένα, φοβισμένα, χωρίς διάθεση και ικανότητα να παίξουν. Και το ένα από αυτά να έχει γνωρίσει σήμερα -τόσο νωρίς στη ζωή του!- ότι οι άνθρωποι είναι ικανοί να σε κάνουν να πνίγεσαι ακόμη κι όταν έχεις γλυτώσει από τη θάλασσα και την έχεις αφήσει πολλά χιλιόμετρα πίσω σου.
Δεν άνοιξα ν’ ακούσω ειδήσεις. Μου είπαν, ότι μιλούν πάλι για «ύποπτους αλληλέγγυους» και «ύποπτους πρόσφυγες». Ανυποψίαστοι οι ίδιοι, δεν βλέπουν αυτό που έρχεται, και, ανίδεοι, δεν γνωρίζουν ότι αν δεν το σταματήσουμε όσο γίνεται πιο γρήγορα, θα το πληρώσουμε ακριβά κι εμείς μαζί με τους πρόσφυγες.

*Ο κ.Γιώργος Τσιάκαλος είναι ομότιμος καθηγητής Παιδαγωγικής ΑΠΘ 

Πηγή :  https://www.facebook.com