Δευτέρα 14 Δεκεμβρίου 2015

Ευαίσθητες ισορροπίες

της Μαρίας Γιαννακάκη
Πυκνώνουν οι ψίθυροι για το νέο σχέδιο που ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής J. C Juncker έχει στα σκαριά αναφορικά με την ευρωπαϊκή επέμβαση σε περίπτωση αδυναμίας φύλαξης των συνόρων από ένα κράτος-μέλος της ΕΕ.
 Σύμφωνα με την πρόταση Juncker, το σχέδιο αυτό θα ενεργοποιείται σε περίπτωση που ένα κράτος μέλος δεν είναι σε θέση να προστατεύσει αποτελεσματικά τα εξωτερικά του σύνορα. Η εν λόγω χώρα θα υποχρεώνεται να δώσει πράσινο φως για την επέμβαση μιας ευρωπαϊκής συνοριοφυλακής, η οποία θα επιφορτίζεται με το καθήκον της φύλαξης των συνόρων εντός της εδαφικής επικράτειας της χώρας μέλους. Κάτι τέτοιο βέβαια σημαίνει ότι η FRONTEX, η οποία προς το παρόν δεν έχει παρά μόνον έναν συντονιστικό ρόλο, θα πρέπει να μετεξελιχθεί σε ένα είδος συνοριοφυλακής/ακτοφυλακής, η οποία επίσης θα αναλάμβανε να φέρει εις πέρας την επαναπροώθηση των προσφύγων των οποίων η αίτηση για χορήγηση ασύλου θα έχει απορριφθεί.
Η όλη διαδικασία προβλέπει διαδοχικές φάσεις: Eάν καταρχήν υπάρχουν ενδείξεις ότι ένα κράτος αποτυγχάνει να φυλάξει τα εξωτερικά του σύνορα, η μετεξελιγμένη πλέον FRONTEX θα μεταβαίνει επί τόπου προκειμένου να εκτιμήσει την κατάσταση. Στην αποστολή αυτή θα μπορούσαν να μετάσχουν και συνοριοφύλακες από τα εμπλεκόμενα κράτη μέλη. Εάν στη συνέχεια η Επιτροπή αποφαίνεται ότι στοιχειοθετούνται σοβαρές παραλείψεις, θα μπορεί να δοθεί η ευκαιρία στο περί ου ο λόγος κράτος να αναλάβει ταχεία δράση. Σε περίπτωση όμως που κάτι τέτοιο δεν καταστεί δυνατό, ή συμβαίνει σε περιορισμένο μόνο βαθμό, η Επιτροπή θα μπορεί να υποβάλει πρόταση στα 28 κράτη μέλη να αποστείλουν δύναμη στην εν λόγω χώρα. Η πρόταση αυτή θα έχει δεσμευτικό χαρακτήρα εκτός εάν σχηματιστεί ειδική πλειοψηφία εναντίον της αποστολής ευρωπαϊκής συνοριοφυλακής στο κράτος – μέλος.

Η σκέψη αυτή, στο μέτρο που θα αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης στην Επιτροπή, λέγεται μάλιστα ότι έχει ήδη εξασφαλίσει τον πράσινο φως της Γαλλίας και Γερμανίας κινείται στην λεπτή διαχωριστική γραμμή μεταξύ της εθνικής κυριαρχίας και των ευρωπαϊκών αρμοδιοτήτων.
Και επειδή κάποιος θα μπορούσε να μας ασκήσει εύκολη κριτική, επισημαίνοντας ότι ήδη η προσχώρηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση σημαίνει, εκ προοιμίου, εκχώρηση μέρους της εθνικής κυριαρχίας, η απάντηση είναι απλή: όχι μόνο πιστεύουμε ότι η επιτυχία του εγχειρήματος της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης έγκειται στον περιορισμό της εθνικής κυριαρχίας, αλλά και ότι το μέλλον της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης τις περισσότερες φορές έχει τεθεί εν αμφιβόλω εξαιτίας ακριβώς της κυριαρχίας εθνικών μικροσυμφερόντων. Οι πολιτικοί επιστήμονες κάνουν λόγο για «δημοκρατική ανάθεση»  - την ιδέα ότι ένα κυρίαρχο κράτος μπορεί να θέλει να περιορίσει την εξουσία του (μέσω διεθνών δεσμεύσεων ή ανάθεση σε αυτόνομες υπηρεσίες), προκειμένου να επιτύχει καλύτερα αποτελέσματα.
Όμως εδώ πρόκειται για ένα εντελώς διαφορετικής τάξης θέμα, το οποίο βάλλει τον σκληρό πυρήνα της έννοιας του ευρωπαϊκού κεκτημένου: δεν αφορά σε όλες τις χώρες, αλλά φωτογραφίζει μόνο αυτές οι οποίες εμπλέκονται με το προσφυγικό και τις μεταναστευτικές ροές:  την Ελλάδα, την Ιταλία, την Κύπρο, τη Μάλτα, και δευτερευόντως την Ισπανία.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει στηριχθεί πάνω στην Αρχή της ισότητας των κρατών μελών και αν η ιδέα της Ευρώπης των δύο ταχυτήτων στην οικονομία μας φαίνεται απαράδεκτη (ακόμη και σε μία φάση όπου δεν έχει επέλθει η πολιτική ολοκλήρωση), η ιδέα της περαιτέρω εκχώρησης εθνικής κυριαρχίας από μερικά μόνο κράτη-μέλη θα πρέπει να είναι εκτός συζήτησης. Αντίστοιχες συζητήσεις, θα εντείνουν τα φαινόμενα ευρωσκεπτικισμού και θα θέσουν σε περαιτέρω κίνδυνο την ευρωπαϊκή συνοχή.
Πέρα από καταστρατήγηση όμως της ισοτιμίας των μελών, τέτοια Σώματα απαιτούν εκ της φύσεως της αποστολής τους, όχι μόνο να έχει ωριμάσει ως ιδέα, αλλά και να έχουν γίνει σημαντικά βήματα στο τομέα της πολιτικής ολοκλήρωσης, προκειμένου η φράση «ευρωπαϊκά σύνορα» να έχει περιεχόμενο. Σχήματα και βήματα πρωθύστερα τα πληρώνει πολύ ακριβά η Ένωση και αναφέρομαι στη μεγάλη συζήτηση πριν από είκοσι χρόνια περί οικονομικής και νομισματικής ενοποίησης και χρονικής και πολιτικής ιεράρχησής τους.
Αντί τέτοιων σχεδίων, που έρχονται και με το περιτύλιγμα της πολιτικής ενοποίησης, θα ήταν πιο αποτελεσματικό η Ένωση να προχωρήσει στην υλοποίηση των δεσμεύσεων απέναντι σε Ιταλία και Ελλάδα του προηγούμενου Σεπτέμβρη. Γιατί πέρα από τις ευθύνες των δύο αυτών χωρών που σηκώνουν το μεγαλύτερο βάρος  των ροών, για τη λειτουργία μόνο 2 hotspots, από τα 11 που προβλεπόταν να λειτουργήσουν μέχρι τα τέλη Νοέμβρη, αναδεικνύεται ανάγλυφα η πολιτική αδυναμία της και τα ελλείμματα εταιρικής αλληλεγγύης: από τους 374 εμπειρογνώμονες που έχουν προσκληθεί από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ασύλου (EASO) τα κράτη μέλη απέστειλαν μόνο 176, και αντί για 775, 442 συνοριοφύλακες στην Frontex.
Το παραπάνω ζήτημα, ως απάντηση στους ψιθύρους για έξοδο από το Σέγκεν το έχει θέσει ήδη η Ιταλική κυβέρνηση, δια στόματος του Πρωθυπουργού της που χειρίζεται προσωπικά το ζήτημα. Η ελληνική κυβέρνηση θα έπρεπε ήδη, σε συνεννόηση με την Ιταλική, αναδεικνύοντας τις κοινές πλευρές του προβλήματος, αλλά και επιμένοντας στις ελληνικές ιδιαιτερότητες να προβάλλει τα παραπάνω ζητήματα, προκειμένου να διαχειριστεί το μεγάλο προσφυγικό ζήτημα με όρους ανθρωπισμού, ρεαλισμού και βιωσιμότητας.
Πρέπει να γίνει σαφές ότι άλλο είναι η επιχειρησιακή πολιτική ανικανότητα, άλλο οι ευρωπαϊκές ανεπάρκειες και άλλο τιμωρούμαι για τη γεωγραφική μου θέση. Για να επιχειρηματολογήσεις όμως για το τελευταίο, πρέπει να έχεις αντιμετωπίσεις τα δύο προηγούμενα. Και κυρίως το πρώτο που σε αφορά άμεσα. Αν θέλεις να σε παίρνουν στα σοβαρά…
Πηγή : www.tvxs.gr
 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου