Ελένη Ξιαρχογιαννοπούλου
Πολιτική Επιστήμονας
Είναι κοινή παραδοχή ότι ο νεοφιλελευθερισμός αποστρέφεται κάθε τι το κοινωνικό/συλλογικό. Στις 22 Μαΐου 2017 εκδόθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως η Υπουργική απόφαση για τους γενικούς κανόνες κοστολόγησης και τιμολόγησης υπηρεσιών ύδατος. Η νέα πολιτική έρχεται να διαμορφώσει ένα πλαίσιο διαχείρισης του νερού υποτίθεται με σκοπό την πρόληψη των προβλημάτων ύδρευσης που μπορεί να προκύψουν στο μέλλον λόγω της προβλεπόμενης για τη χώρα ξηρασίας. Πρακτικά, η Υπουργική απόφαση αποτελεί άλλη μία εφαρμογή του νεοφιλελεύθερου μοντέλου καπιταλιστικής διαχείρισης στη χώρα. Ουσιαστικά η απόφαση νομιμοποιεί την ιδιοκτησία του νερού αφού μέσω της τιμολόγησης οι πάροχοι μπορούν πλέον να ελέγξουν πλήρως τη χρήση του αποκλείοντας τμήματα της κοινωνίας από αυτή κατά βούληση. Επιπλέον, και κατά παράβαση του συντάγματος εμπορευματοποιεί το νερό αφού κοινωνικοποιεί το κόστος συντήρησης και λειτουργίας του συστήματος ύδρευσης και ταυτόχρονα ιδιωτικοποιεί τα κέρδη του. Έτσι, το νερό στην Ελλάδα δεν αποτελεί πλέον ανθρώπινο δικαίωμα αλλά ένα άνισα διανεμημένο φυσικό κεφάλαιο η τιμή του οποίου προσδιορίζεται από το βαθμό της έλλειψης του, δηλαδή από το ισοζύγιο της προσφοράς σε σχέση με τη ζήτηση του.
Οι ρυθμίσεις αυτές είναι η εφαρμογή της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας και πολιτικής/διακυβέρνησης για το νερό. Ουσιαστικά αποτελεί ένα δημοκρατικά ανεξέλεγκτο, υπερεθνικό σύστημα ρύθμισης της ζήτησης και ελέγχου της προσφοράς του του νερού, που αποσκοπεί στην προστασία της ιδιωτικής κερδοφορίας μέσα από το εμπόριό του. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή «…εκμεταλλευόμενη νέες και σημαντικές εμπορικές ευκαιρίες η Ευρώπη μπορεί να καταλάβει σταδιακά παγκόσμια ηγετική θέση στην αγορά [του νερού]…». Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρωπαϊκή νομοθεσία προσφέρει το πλαίσιο για τη χρήση και διαχείριση του νερού και της γης που επηρεάζει την ποσότητα και ποιότητα του διαθέσιμου νερού στην Ευρώπη. Ο έλεγχος των τιμών του νερού, η εμπορία των δικαιωμάτων του νερού και ένα συγκεντρωτικό και συντονισμένο σύστημα καταγραφής, διαχείρισης και επίβλεψης των υδάτων είναι μερικά από τα επιλεγμένα μέτρα.
Η νέα πολιτική κοστολόγησης και τιμολόγησης του νερού όπως και όλες οι προηγούμενες νεοφιλελεύθερες πολιτικές που έχουν εφαρμοστεί μέχρι σήμερα, μετατρέπουν την κοινωνία σε μια σύγχρονη Χομπσιανή δυστοπία. Με τη νέα απόφαση η κοινωνία παύει να είναι ένα σύνολο ανθρώπων ίσων ως προς δικαίωμα τους στο νερό και μετατρέπεται σε ένα σύνολο ατόμων ίσων ως προς την ανασφάλεια που είναι 2 εκτεθειμένα. Σύμφωνα με τον Γκρος αυτή η εξατομίκευση και η θυματοποίηση του ανθρώπου είναι απαραίτητη προκειμένου να εξασφαλισθεί η ελεύθερη/ανεξέλεκτη ροή πόρων στο πλαίσιο της αυτορρυθμιζόμενης/ελεύθερης αγοράς. Η έλλειψη ενός ζωτικού στοιχείου όπως το νερό νομιμοποιεί τον περιορισμό του ανθρώπινου δικαιώματος ως προς αυτό με σκοπό την προστασία της ροής του ως εμπόρευμα στην ελεύθερη αγορά και τον περιορισμό του δικαιώματος χρήσης του, δηλαδή την ιδιωτικοποίησή του. Είναι ενδεικτικό ότι ήδη η απόφαση αποδίδει απόλυτο έλεγχο στις εταιρίες ύδρευσης ως προς τον καθορισμό της ζήτησης του νερού ενώ ταυτόχρονα εξαιρεί από τις ρυθμίσεις τις μονάδες παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας. Στο πολιτειακό επίπεδο η αυταρχική λειτουργία του κράτους, η κατάλυση της δημοκρατίας, και η κατάργηση της κοινωνίας πολιτών είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για διαφύλαξη της ιδιοκτησίας και την αναπαραγωγή του νεοφιλελεύθερου μοντέλου οικονομικο-κοινωνικής διαχείρισης. Έτσι, δεν αποτελεί έκπληξη ότι η νέα τιμολογιακή πολιτική είναι συνέχεια της Ευρωπαϊκής πολιτικής για το νερό και ότι η θέσπισή της προέκυψε τόσο αυταρχικά όσο και οι προηγούμενες νεοφιλελεύθερες πολιτικές που έχουν εφαρμοστεί κυρίως από το 2010 και μετά• δηλαδή, μέσω μιας Υπουργικής απόφασης και όχι μέσω της δημόσιας διαβούλευσης.
Αν όπως είπε ο Βάλτερ Μπένγιαμιν η καταστροφή συνίσταται στο ότι τα πάντα συνεχίζουν όπως πριν, τότε η επέκταση του νεοφιλελευθερισμού μέσω της μετατροπής του πιο βασικού δημόσιου αγαθού για την ανθρώπινη ζωή, του νερού, σε ιδιόκτητο εμπόρευμα είναι η μεγαλύτερη τραγωδία που θα μπορούσε να βιώσει η κοινωνία μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου